Freya Piryns en Christoph Van Hemelen tonen anderstalige nieuwkomers de weg in GO! basisschool De Pijl

The only way is UP!

GO! basisschool De Pijl is zoals een luchthaven: elke dag arriveren er kinderen vanuit alle hoeken van de wereld. Af en toe blijven ze wat langer, maar meestal zijn ze slechts op doorreis. Ze komen aan met een volle rugzak. Die is niet gevuld met strandlakens, wel met kwetsbaarheid, gebrek aan vertrouwen en soms zelfs trauma. 
Gelukkig staan er in de aankomsthal een aantal gidsen op hen te wachten. Freya Piryns en Christoph Van Hemelen, bijvoorbeeld. Al meer dan 20 jaar houden zij het bordje met ‘welkom’ omhoog en tonen ze de weg aan al die jonge, anderstalige nieuwkomers. 

De Pijl is wat jullie zelf noemen een ‘transit-school’?

Freya: “Klopt. We hebben op dit moment 455 leerlingen maar er is veel verloop, dus het aantal wijzigt elke dag. Bijna een derde van onze leerlingen ‘beweegt’ en een vierde van hen zijn anderstalige nieuwkomers. In het basisonderwijs kan een leerling slechts 1 tot maximaal 2 schooljaren beschouwd worden als anderstalige nieuwkomer. Dat betekent dat alle anderen bij ons op school ex-AN’ers zijn.”

In Jemen is er sinds 2015 een bloedige burgeroorlog aan de gang. Ook die kinderen zitten van de ene op de andere dag in onze klassen.

Christoph Van Hemelen, AN-leerkracht in GO! basisschool De Pijl

Christoph: “Bij AN’ers wordt er nu vaak gedacht aan Oekraïners. Maar in De Pijl arriveren er al jaren vluchtelingen en asielzoekers uit o.a. Afghanistan, Syrië, Irak, en Jemen. Jongens en meisjes die in kampen hebben gezeten en verschrikkelijke dingen hebben gezien en meegemaakt. In Jemen is er sinds 2015 een bloedige burgeroorlog aan de gang. Ook die kinderen zitten van de ene op de andere dag in onze klassen.”

Als er zoveel verloop is en zoveel verschillende achtergronden zijn, is het vast geen sinecure om alle kinderen te bieden wat zij nodig hebben. 

Freya: “Het is inderdaad een gigantische uitdaging omwille van de grote verschillen. Kinderen uit bv. Oekraïne hebben wel een schoolse achtergrond en zij kennen onze letters, maar er zijn er ook uit andere delen van de wereld die nog nooit naar school zijn geweest. Zij komen soms terecht in een vijfde of zesde leerjaar en moeten dan nog bepaalde kleutervaardigheden onder de knie krijgen: knippen, letters leren vormen, enz.”

Hoe pakken jullie dat aan in De Pijl? En wat is de rol van AN-leerkrachten?

Freya: “In het basisonderwijs zitten AN’ers op leeftijd in een reguliere klas. Zij volgen dus de ‘gewone’ lessen. Al is dat niet zo simpel als ze geen woord Nederlands spreken of begrijpen. Onze klasleerkrachten houden dus heel veel balletjes tegelijk de lucht in. Het zijn krakken in differentiatie en remediëring.”

Christoph: “Om de meest prangende moeilijkheden op te vangen, halen wij als AN-leerkrachten de nieuwelingen uit de klas en gaan we met een klein groepje aan de slag. Elk kind kan rekenen op zo’n vijf uur ondersteuning per week. Er zijn zes AN-leerkrachten op onze school – in totaal zijn dat vijf voltijdse opdrachten.”

Freya: “Tijdens de onthaalperiode in september verdubbelen we het aantal uren ondersteuning buiten de klas. We zetten dan – uiteraard – in op welbevinden en leren onze AN’ers de ‘basics’ van de Nederlandse taal. We zorgen ervoor dat ze zich snel thuis voelen.”

Christoph: “Kinderen zijn net kleine sponsjes: het is straf hoe snel ze zich leren uitdrukken.”

Freya: “Niet al onze AN-collega’s hebben een pedagogisch diploma, en ze hebben nood aan meer houvast. Er is wel een pedagogisch kader ontwikkeld door de pedagogische begeleidingsdienst van het GO!, maar vanuit de overheid werden er voor AN-leerlingen geen specifieke doelen vastgelegd. Daarom nemen Christoph en ik ook een coördinerende rol op: we verduidelijken en geven richting, o.a. in de vorm van een jaarplanning.”

Lukt het om met alle kinderen tot leren te komen? Hoe gaat dat met kinderen die trauma’s hebben opgelopen? 

Christoph: “We hebben een hele goede band met onze AN’ers. Wij bieden een luisterend oor en fungeren als vertrouwenspersoon. Omdat we in kleine groepjes werken, hebben we ruimte om met hen apart te praten.”

Freya: “Als de kinderen ons zien komen, weten ze dat ze geholpen gaan worden en op hun niveau kunnen leren. Ze zijn daar zo dankbaar voor. Maar we geven toe dat het soms moeilijk is. We zijn ook niet opgeleid om al die moeilijkheden aan te pakken. En overal zijn er wachtlijsten: in het buitengewoon onderwijs, bij de gezinshulp, in de logopedie, … Dat is soms frustrerend.”

Christoph: “We moeten daar inderdaad eerlijk over zijn: het is af en toe frustrerend en het is soms zelfs onwerkbaar. Maar op onze school veranderen wij mensenlevens. Wij geven hier kansen. En dat is wat ons motiveert om door te zetten.”

Freya: “Onze kinderen moeten vaak over gigantische hindernissen. Wij helpen hen daar graag mee over.”

Christoph: “Als ik oud-leerlingen tegenkom die uiteindelijk op hun pootjes zijn terechtgekomen dan weet ik dat wat ik doe, zin heeft.”

Freya: “Dat is zo. In De Pijl weten we ondertussen dat elk kind mogelijkheden heeft. Een tijdje terug moest ik een lezing geven en een oud-leerling sprak me aan. Ik herkende haar meteen: destijds gevlucht uit Kosovo en zwaar getraumatiseerd door de gruwelen van de oorlog. Ik weet nog dat ik me toen afvroeg hoe dat ooit zou goedkomen. Maar daar stond ze dan, zoveel jaren later, met een grote glimlach op haar gezicht. Ze vertelde me dat ze juriste was geworden. Dat doet wat met je. En zulke succesverhalen zijn er heus wel meer.

Door een verschil te maken in het leven van een kind, komt er vaak ook verandering in het gezin. De impact van wat we doen is zo groot. Het geeft zo veel voldoening.”

Freya Piryns, AN-leerkracht in GO! basisschool De Pijl

Moet je een beetje een wereldverbeteraar zijn als je in De Pijl werkt? 

Christoph: “Wie start in De Pijl loopt ofwel onmiddellijk weg of blijft er voor de rest van zijn of haar loopbaan. Freya en ik liepen hier allebei stage en zijn dus gebleven. Dus het antwoord is ‘ja’, denk ik. Het fijne aan onze school is dat de hele wereld op dit kleine plekje in Antwerpen samenkomt. Vroeger telden we de nationaliteiten, daar zijn we intussen mee gestopt. Er zijn zoveel verschillen tussen de kinderen dat er toch een eenheid is. De Nederlandse taal is hun manier om met elkaar te connecteren. Het Nederlands zorgt voor de verbinding op onze school.”

Freya: “Werken als leerkracht in De Pijl is een heel bewuste keuze. Ik wilde iets doen dat zinvol is. Een tijdje terug dacht ik dat ik via de politiek verandering kon teweegbrengen (Freya is voormalig Belgisch politica voor Groen, n.v.d.r.), maar er is geen enkel beroep waarbij je meer impact hebt op de samenleving, dan dat van leerkracht. Door een verschil te maken in het leven van een kind, komt er vaak ook verandering in het gezin. De impact van wat we doen is zo groot. Het geeft zo veel voldoening.”

Kijken jullie anders naar de wereld door jullie werk in De Pijl?  

Christoph: “Absoluut. Onze leerlingen hebben hier niet graag vakantie. Zij wonen met z’n zessen in een klein appartement en gaan niet op reis. Onze eigen kinderen thuis zijn zo verwend.”

Freya: “Vooral tijdens de coronaperiode hebben we dat gemerkt. Mijn eigen kinderen hadden veel meer kansen om tijdens de lockdowns te blijven leren: een eigen kamer, een computer, een internetverbinding, … Toen we hier op school moesten zeggen dat de kinderen thuis moesten blijven; dat was hartverscheurend.” 

Hoe staan jullie tegenover het onderwijs vandaag? 

Christoph: “Leerkracht zijn is natuurlijk meer dan lesgeven alleen, maar het zou fijn zijn dat leerkrachten terug meer tot hun kerntaak kunnen komen.”

Freya: “Inderdaad. Een betere omkadering, meer ondersteuning, … het zou mooi zijn én de kwaliteit verhogen. Maar in het onderwijs moeten we ook trots durven zijn op wat we – desondanks alles – elke dag realiseren. Dat moeten we meer uitdragen. Ik behaalde ondertussen een masterdiploma, maar ik wil hier zijn. In het basisonderwijs, in deze transit-school. Omdat mijn werk hier er écht toe doet.”

Christoph: “Daar ben ik het volledig mee eens.” 

De Pijl toont anderstalige nieuwkomers de weg. En al gaat die pijl niet altijd in één rechte lijn de juiste richting uit, hij wijst wel omhoog. Want voor de kinderen die landen in onze basisschool in Antwerpen-Noord, the only way is … UP!’.

---

GO! basisschool De Pijl is nog op zoek naar AN-leerkrachten en zorgleerkrachten.

Heb jij zin om net zoals Freya en Christoph écht het verschil te maken,
neem dan contact op met Patrick Meekers, directeur van de school – directie@depijl.be.

Spontaan solliciteren via deze website kan natuurlijk ook.